In enkele gemeenten zijn woningen extra duur door de 13e penning. Een eeuwenoude verkoopbelasting, die particulieren en de staat innen. Vooral in de plaatsen Vinkeveen, Abcoude, Baambrugge en Kamerik heeft men er last van. Maar was ook in Emmer-Compascuum, Oost-Nederland bij Emmen de 20ste penning. De 13e penning is een recht uit de pruikentijd.
Het houdt in dat (ver) koper 1/13 deel of 7,7 % van de koopsom van een stuk grond of water aan de rechthebbers moet betalen. Rechthebbers waren lang geleden oorspronkelijke eigenaar: oude families of de staat. Na verkoop blijft het perceel met dit recht bezwaard; iedere toekomstige koper krijgt er opnieuw mee te maken. Het betaalde bedrag voor een 13e of 20e (5 %) penning is wel aftrekbaar bij de inkomstenbelasting.
De penning heeft in een aantal gevallen tot tegenvallers geleid, omdat zowel koper als verkoper niet van het bestaan wisten. Want het kadaster bood niet altijd uitkomst bij het opsporen van dit onverwachte recht. De notaris moest soms in oude akten uitzoeken wat er aan de hand was. Heel belangrijk omdat deze penning flink in de papieren kon lopen.
De waarde van de opstallen en beplantingen blijft buiten beschouwing. Bij een koopovereenkomst moet men goed afspreken wie de 13e penning betaalt: koper of verkoper. Bij gronden waar de staat de 13e penning heft, is afkoop mogelijk. De penning staat los van de overdrachtsbelasting die voor woningen 2 % bedraagt.
Maar er is een verandering op komst. Op 1 januari 1985 trad een wet tot afschaffing van de 13e penning in werking. Deze wet houdt in dat de 13e penning met ingang van 1 januari 1985 werd verhoogd van 7,7 % tot 11 %. De meeropbrengst geldt als schadevergoeding voor de rechthebbers als na 30 jaar de 13e penning is afgeschaft. En dat is per 1 januari 2015.
Bij veel nieuwbouwprojecten werd de 13e penning bij aanvang van de bouw afgekocht, dus hadden opvolgende eigenaren er geen last van.
Overweegt u in de regio’s met zo’n penning een huis te kopen of te verkopen, plan dit dan nà 1 januari aanstaande. Lees uw eigendomsakte er op na en stem met uw makelaar en notaris af dat u geen risico loopt op het betalen van deze penning bij een eerdere overdracht.
